Viyana Kuşatmaları

Osmanlıların Avusturya’nın başkenti Viyana’ya karşı giriştiği ve ikisi de başarısızlıkla sonuçlanan kuşatmalar.

I. Viyana Kuşatması: Mohaç’ta Macaristan ordusunu tümüyle yok edip bölgeyi Osmanlı Devleti sınırları içine katan Kanunî Sultan Süleyman, savaştan sonra Budapeşte’ ye gelip, Macaristan’ın yeni statüsünü belirlemişti. Buna göre Macaristan, Osmanlı Devleti’ne bağlı bir krallık olarak bilinen ve Mohaç muharebesine katılmayan Transilvanya (Erdel) voyvodası Zapolya’ya verilecekti. Nitekim Kanunî Sultan Süleyman 16 Ekim 1526′da Macaristan tacını Zapolya’ya veren tarihî fermanını imzaladı ve onu Budapeşte’de Macaristan tahtına geçirdi. Kuzeydoğu Macaristan’da Tokay şehrinde toplanan Macar asiller meclisi Zapolya’yı kral tanıdı. Macar krallığının Bohemya tacına bağlı olan ve Osmanlı ordularının girmediği Bohemya, Moravya, Slovakya ve Silezya gibi ülkelerse, Mohaç’ta öldürülen Macar kralı Layos’un karısının ve İspanya-Almanya İmparatoru Charles Quint’in kardeşi olan Avusturya arşidükü Ferdinand’da kaldı. Kanunî Sultan Süleyman istanbul’a döndükten sonra harekete geçen Ferdinand, Bratislava’da Osmanlılara karşı olan asillerden oluşturulan bir meclisi toplayarak kendini Macaristan ve Bohemya kralı ilân ettirdi. Ağabeyi İspanya-Almanya İmparatoru Charles Quint’in de desteğini alarak iyice güçlenen Ferdinand, Tokay meydan muharebesinde Zapolya’yı yenerek Budapeşte’yi almış ve Macaristan’ın büyük bir bölümünü de ele geçirmişti. Bunun üzerine Zapolya, Kanunî Sultan Süleyman’dan yardım istedi.

Kanunî Sultan Süleyman, Mohaç zaferiyle ele geçirdiği geniş Macaristan ülkesinin Alman asıllı bir hükümdarın eline geçmesine izin veremezdi. 10 Mayıs 1529′da İstanbul’dan hareket eden Osmanlı ordusu, 8 Eylül’de Budapeşte’yi aldı. Elbasan sancakbeyi Hasan Beyi kentte muhafız bırakan Kanunî Sultan Süleyman, 12 Eylülde Viyana üzerine yürüdü. Kanunî, 22 Eylülde Almanya sınırını geçti. Ertesi gün Alman öncü kuvvetlerinin büyük bir bölümü Viyana’nın on beş kilometre güneydogusunda imha edildi. Osmanlı ordusu 27 Eylülde Viyana önlerine geldi. On yedi gün boyunca Viyana surlarını topa tutturan Kanunî Sultan Süleyman, bu gözdağının yeterli olduğunu düşünüp orduya kuşatmayı kaldırma emrini verirken çeşitli beyler kumandasındaki akıncı kuvvetlerini de akına gönderdi ve Avusturya, Güney Almanya (Bavyera), Muravya, Bohemya, Slovakya ve Silezya gibi Alman İmparatorluğu’na bağlı ülkeleri baştan başa çiğnetti. 16 Ekimde Viyana önlerinden hareket eden Osmanlı ordusu, 25 Ekimde Budapeşte’ye 16 Aralıkta da İstanbul’a döndü.

II. Viyana kuşatması: Köprülü Fazıl Ahmet Paşanın ölümü üzerine, 5 Kasım 1676 tarihinde Merzifonlu Kara Mustafa Paşa sadrazamlığa getirildi. Rusya seferinin, yapılan barış antlaşmasıyla bitmesinden sonra, Macaristan’da Avusturya’ya karşı isyan edip yeniden Osmanlı Devleti himayesini isteyen Tökeli Imre (Emeric Thökely), Merzifonlu Kara Mustafa Paşa tarafından Orta Macaristan Kralı ilân edildi.

Macarların lideri konumuna gelen Tökeli Imre, Avusturya Kralı I. Leopold’a karşı direnişe geçti. Tökeli’nin Osmanlılardan yardım istemesi üzerine, bunu fırsat bilen Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Viyana’yı kuşattı (14 Temmuz 1683).
Altmış gün süren kuşatma sırasında Viyana’ya 18 büyük yürüyüş gerçekleştirildi. Ancak büyük ve son saldırı için Merzifonlu Kara Mustafa Paşa sürekli bekliyordu. Bu arada Papanın çağrısı üzerine Lehistan Kralı Jan Sobiyeski Viyana’nın yardımına yetişti.
Düşmana 80 bin kişilik ordusuyla büyük moral ve güç kazandıran Lehistan Kralı’nın gelmesiyle, Osmanlı ordusu iki ordu arasında sıkıştı. Kırım kuvvetlerinin yeterli gayreti ve mücadeleyi göstermemesi üzerine, Osmanlı ordusu dağıldı ve büyük bir bozguna uğradı; ordu hızlı ve düzensiz şekilde Belgrad’a doğru geri çekildi. İkinci Viyana kuşatmasındaki başarısızlık Sultan Dördüncü Mehmet’in Merzifonlu Kara Mustafa Paşaya olan güvenini sarsmadıysa da, düşmanları sadrazamı başarısızlığın tek sorumlusu olarak gösterdiler. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Belgrad’da idam edildi. Yerine Kara İbrahim Paşa sadrazamlığa getirildi.